เพื่อนๆ นักกีฬาไม่ว่าจะเล่นฟุตบอล แบดมินตัน วิ่ง ฟิตเนส หรือกีฬาที่ต้องใช้เท้า อาจพบกับเหตุการณ์บาดเจ็บข้อเท้าแพลง จากการเคลื่อนไหวหรือการกระแทกอย่างรุนแรง

เรามาดูวิธีการดูแลเบื้องต้นหากเกิดข้อเท้าแพลง เพื่อเป็นประโยชน์กับเพื่อนนักกีฬา

เริ่มจากการประเมินความรุนแรงของการบาดเจ็บ เช่น มีการบวมหรือเกิดความเสียหายบริเวณที่บาดเจ็บมากน้อยแค่ไหน  หลังจากนั้นให้การปฐมพยาบาลเบื้องต้น โดยใช้แนวปฎิบัติ R I C E

R= REST

การพัก หยุดใช้งานส่วนของร่างกายที่ได้รับบาดเจ็บทันที โดยเฉพาะช่วง 6 ชั่วโมงแรกของการบาดเจ็บ อย่างไรก็ตามส่วนใหญ่แล้วการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬาหรือออกกำลังกายต้องการเวลาพักประมาณ 48 ชั่วโมง ก่อนที่จะมีการเริ่มเคลื่อนไหวอีกครั้ง

I = ICE

การประคบเย็น (ไม่ประคบร้อนนะ) เพื่อลดการมีเลือดออกบริเวณเนื้อเยื่อ ลดบวม และอาการปวด โดยประคบเย็นครั้งละ 10-20 นาที หยุดประคบ 5 นาที ทำแบบนี้ซ้ำ จนกระทั่งหายบวม หรือทำวันละ 2 – 3 ครั้ง อุปกรณ์ประคบเย็น ได้แก่ ถุงเย็น (ice pack) ซึ่งจะให้เย็นประมาณ 45-60 นาที และต้องมีผ้าห่อไว้ไม่ให้ถุงเย็นสัมผัสโดยตรงกับผิวหนัง

C = COMPRESSION

การพันผ้ายืด เพื่อกดไม่ให้มีเลือดออกในเนื้อเยื่อมาก การพันผ้ายืดควรพันให้กระชับส่วนที่บาดเจ็บ ควรพันผ้ายืดคลุมเหนือและใต้ต่อส่วนที่บาดเจ็บ ซึ่งมักใช้ร่วมกับการประคบเย็น

E = ELEVATION

การยกส่วนของร่างกายที่ได้รับบาดเจ็บให้สูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อให้เลือดไหลกลับสู่หัวใจได้สะดวก ช่วยลดการกดของน้ำนอกเซลล์ที่หลั่งออกมาสู่เนื้อเยื่อบริเวณนั้นทำให้ลดการบวมลงได้ โดยการนอนวางขาหรือเท้าบนหมอน หรือนั่งโดยวางเท้าบนเก้าอี้

ข้อควรปฏิบัติ

48 ชั่วโมงแรกของการบาดเจ็บ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ความร้อนในรูปแบบต่างๆ เพราะจะทำให้เส้นเลือดขยายตัว มีเลือดออกในบริเวณนั้นบาดเจ็บขึ้น นำไปสู่การบวมของเนื้อเยื่อโดยรอบ อาจมีอาการปวดมากขึ้น และทำให้หายช้าลง

แต่ถ้าหากมีอาการรุนแรง อาจต้องใช้เวลาหลายสัปดาห์ในการรักษาและฟื้นตัว ซึ่งควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจรักษาอาการให้แน่ชัดว่ามีอาการรุนแรงที่เกี่ยวข้องกับกระดูกหรือเนื้อเยื่อส่วนอื่นด้วยหรือไม่

ที่มา: โรงพยาบาลสมิติเวช