ประคบร้อน หรือ ประคบเย็น
นักกีฬาไม่ว่าจะฟุตบอล แบดมินตัน หรือการออกกำลังกายอื่นๆ มักจะประสบอาการบาดเจ็บจากการปะทะ ล้ม หรือบิดตัวอย่างรุนแรง สิ่งหนึ่งที่เรามักจะทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้นคือ การประคบ แต่เรามักสงสัยว่า เราจะประคบเย็นหรือร้อน ตอนไหนดี เรามาทำความเข้าใจง่ายๆ กันครับ
ประคบเย็น
ตีแบด ข้อเท้าพลิก เกิดการบวม เล่นฟุตบอล ปะทะกัน กล้ามเนื้อฉีกขาด ถ้าเกิดการบาดเจ็บเฉียบพลันร่วมกับมีการบวม ซึ่งหมายถึงหลอดเลือดบริเวณนั้นฉีกขาด ควรเลือกใช้ความเย็น เพราะความเย็นจะทำให้เส้นเลือดหดตัว ทำให้เลือดออกน้อยลง ลดบวม และบรรเทาอาการปวดได้ อาจใช้ร่วมกับการพันผ้ายืดเพื่อบีบกดให้เลือดออกน้อยลง
การประคบเย็น ควรทำการประคบทันที หรือเพิ่งมีอาการใหม่ๆ ภายใน 24 ชั่วโมง โดยประคบประมาณ 20-30 นาทีด้วยน้ำแข็ง น้ำเย็น (ควรห่อด้วยผ้าก่อนประคบ) หรือใช้เจลเย็น
ประคบร้อน
การประคบร้อน มักจะใช้หลังจากมีอาการผ่านไปแล้ว 48 ชั่วโมง ให้ประคบครั้งละ 15-20 นาที วันละ 2-3 ครั้ง เพื่อลดอาการปวดและผ่อนคลายกล้ามเนื้อ หรือถ้าเป็นการปวดแบบเป็นๆหายๆ มีอาการมานานหรือเรื้อรัง หรือปวดร่วมกับมีอาการตึงกล้ามเนื้อ ควรใช้ความร้อน เพราะความร้อนจะทำให้หลอดเลือดขยายตัว การไหลเวียนเลือดดีขึ้นจึงลดอาการปวดและตึงกล้ามเนื้อได้
การประคบร้อนมักใช้เจลสำหรับประคบร้อนเย็นแบบสำเร็จรูป หรืออาจใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำร้อน โดยอุณหภูมิที่เหมาะสมไม่ควรเกิน 45 องศาเซลเซียส สิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึง คือ ไม่ควรประคบด้วยความร้อนที่มากเกินไป เพราะจะทำให้รู้สึกแสบร้อนบริเวณที่ประคบ ไม่ควรประคบนานหรือถี่เกินไป และต้องไม่ประคบร้อนในบริเวณที่มีบาดแผลเปิดหรือมีเลือดออก เพราะจะยิ่งทำให้มีการอักเสบเพิ่มมากขึ้น
แหล่งอ้างอิง
- มูลนิธิเพื่อการวิจัยและพัฒนาระบบยา. คู่มือตู้ยาโรงเรียนและแนวทางการรักษาโรคที่พบบ่อย.
- เรื่องหน้ารู้ คู่สุขภาพ จาก RAMA Channel